اخترشناسان منظومۀ سیاره‌ای با چهار غول گازی یافتند

https://bigbangpage.com/wp-content/uploads/2018/10/image_6508e-CI-Tau.jpg

اخترشناسان منظومۀ سیاره‌ای با چهار غول گازی یافتند

بیگ بنگ: اخترشناسان با استفاده از تلسکوپ آرایه میلی متری بزرگ آتاکاما (آلما) موفق به شناسایی منظومه سیاره‌ای دو میلیون ساله شدند که چهار سیارۀ غول گازی به اندازه زحل و مشتری دارد و به دور ستاره «CI Tau» می چرخد. این نخستین‌بار است که سیاره‌های فراخورشیدی بزرگ و زیادی در چنین منظومه سیاره‌ای جدیدی کشف می شود. منظومه «CI Tau» همچنین رکورددار بیشترین دامنه گردش است که تاکنون به ثبت رسیده است.

به گزارش بیگ بنگ، ستارۀ «CI Tau» در فاصله ۵۱۸ سال نوری از زمین در ناحیه ستاره‌زایی قوی واقع شده و دیسک پیش سیاره‌ای غول پیکری آن را احاطه کرده است. این ستاره از جنبه‌های زیادی مورد توجه می باشد، زیرا حاوی نخستین سیاره فراخورشیدی به اصطلاح مشتری داغ «CI Tau b» است که در اطراف چنین ستارۀ جوانی کشف شده است. اگرچه سیارات مشتری داغ اولین نوع سیاره‌های فراخورشیدی بودند که کشف شدند، اما وجودشان از مدت‌ها پیش اخترشناسان را به چالش کشیده، زیرا تصور می شود که آنها به ستاره‌های مادری خود بسیار نزدیک هستند.

حالا، پروفسور «کتی کلارک» از موسسه اخترشناسی دانشگاه کمبریج و همکارانش از تلسکوپ آلما برای جستجوی همسایه‌های «CI Tau b» استفاده کرده‌اند. محققان در مشاهدات خود به سه خلاء مختلف در دیسک مربوطه پی بردند. بنا به مدل‌سازی‌های نظریه آنان، این خلاءها به احتمال زیاد در اثر سه سیارۀ غول گازی دیگر ایجاد شده‌اند که به دور این ستارۀ جوان می چرخند. چهار سیاره «CI Tau» طریقه چرخش کاملا متفاوتی دارند؛ نزدیکترین سیاره چرخشی برابر چرخش عطارد دارد، اما دورترین سیاره در فاصله‌ای بیش از سه برابر نپتون گردش می کند. دو سیاره بیرونی جرمی تقریبا برابر با جرم زحل دارند، اما دو سیاره درونی تقریبا به ترتیب ۱ و ۱۰ برابر جرم مشتری، هستند.

اخترشناسان بیان کردند: «این کشف پرسش‌های زیادی را به پیش می کِشد. در حدود یک درصد ستارگان از سیارات مشتری داغ میزبانی می کنند، اما اکثر این سیارات غول‌پیکر صدها برابر پیرتر از ستارۀ CI Tau هستند. در حال حاضر غیرممکن است که بگوییم آیا مشخصه‌های معماری سیاره‌ای دیده شده در CI Tau در منظومه‌های مشتری داغ، رایج و عادی است یا خیر، زیرا شاید شیوۀ شناسایی این سیاره‌ها با منظومه‌های قدیمی‌تر فرق داشته باشد چرا که این منظومه‌ها دیگر دیسک پیش سیاره‌ای ندارند.»

هنوز مشخص نیست که آیا سیاره‌های همسایه در هدایت درونی‌ترین سیاره به مدار نزدیکش نقش داشته‌اند یا خیر و آیا این ساز و کار به طور کل در ایجاد مشتری‌های داغ موثر بوده یا خیر. مسئله عجیب دیگری که وجود دارد این است که دو سیاره بیرونی چگونه شکل گرفتند. “پروفسور کلارک” خاطر نشان کرد: «مدل‌های ایجاد سیاره عمدتا بر روی ایجاد نوعی از سیاره‌ها متمرکز می شوند که قبلا مشاهده شده‌اند؛ پس اکتشافات جدید لزوما تناسبی با مدل‌های قبلی ندارد. انتظار می رود سیاره‌هایی با جرم زحل در ابتدا با تجمع هسته جامد و سپس بهره‌گیری از یک لایه گاز در بخش بالایی پدید آمده باشند، اما فرض بر این است که این فرایندها در فواصل دور نسبت به ستاره به آهستگی صورت بگیرند.» جزئیات بیشتر این مقاله در مجله « Astrophysical Journal Letters» منتشر شده است.

ترجمه: منصور نقی لو // منبع: بیگ بنگ

@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

https://bigbangpage.com/wp-content/uploads/2018/10/Polaris_with_IFN_small.jpg

خواص ِ پنهان ستاره قطبی

بیگ بنگ: دو استاد اخترفیزیک دانشگاه ویلانووا، طی تحقیقی خواص «ستاره قطبی»، که برای مدتی طولانی پنهان مانده بود را کشف کردند.

به گزارش بیگ بنگ، تا به امروز، برآوردهای متفاوت دانشمندان در مورد فاصلۀ این ستاره از زمین (۵۲۰ یا ۳۲۲ سال نوری)، باعث دشوار شدن تعیین ساختار فیزیکی آن شده است. اما این تیم از محققان که مجهز به اندازه‌گیری‌های دقیق فاصله‌ای (۴۴۷+/-۱٫۶ سال نوری) بودند که اخیراً توسط مأموریت گایا آژانس فضایی اروپای (ESA) به دست آمده بود، توانستند شعاع، روشنایی درونی، سن و جرم ستاره قطبی را تعیین کنند.

ستاره‌ قطبی-پولاریس(Polaris) نزدیک‌ترین ستارۀ تپنده متغیر قیفاووسی کلاسیک به ما است. متغیر قیفاووسی یکی از طبقه‌های نادر و مهم ستاره‌های غول‌پیکرِ درخشانی است که می‌تپد. ارتباط بین روشنایی درونی (درخشندگی) و دورۀ تپش باعث می‌شود که این نوع ستاره بعنوان «شمع استاندارد» برای اندازه‌گیری فواصل به کهکشان‌های دور و نزدیک به کار رود.

گویینان گفت: «عدم قطعیت بزرگِ قبلی در مورد فاصله با پولاریس، مانعی واقعی برای پی بردن به خواص نزدیک‌ترین (و عزیز‌ترین) متغیر قیفاووسی به ما، بود. مأموریت گایا این فاصله را با نیم درصد دقتِ بیشتر، اندازه گرفت. کار کردن با اندازه‌های دقیق فاصله، مسیرهای جدیدی را برای تحقیق در مورد ساختار و تکامل پولاریس و دیگر متغیرهای قیفاووسی می‌گشاید.»

این گروه تحقیقاتی متشکل از محققان اصلی: استادیار اسکات انجل، دکتر و پروفسور ستاره‌شناسی و اخترفیزیک ادوارد گویینان، دکتر گروه فیزیک نجومی و علوم سیاره‌ای دانشگاه ویلاوونوا، و همچنین دکتر پتر هارمانک از مؤسسه ستاره‌شناسی دانشگاه چارلز، پراگ، یافته‌های خود را در مجله American Astronomical Society منتشر کردند. این مقاله تحت عنوان «به سوی پایان دادن به بحث اختلاف نظر در مورد پولاریس: فاصلۀ دقیق با نزدیک‌ترین سفیوسِ ما با استفاده از Gaia DR2» اهمیت این پیشرفت برای مطالعات آتی در مورد پولاریس را توضیح می‌دهد، که می‌گوید: «به عنوان یک آزمایشگاه مهم اخترفیزیک » برای مطالعۀ ضربان ستاره‌ای، خواص ستارۀ متغیر قیفاووسی، تکامل و شکل‌گیری آن عمل می‌کند.

https://bigbangpage.com/wp-content/uploads/2017/03/bright-north-star_byf-sv-zs__M0000.jpg

گویینان ادامه داد: «مطالعۀ ما در مورد ستاره قطبی درک بهتری از ستاره‌های متغیر قیفاووسی فراهم می‌کند. این نوع ستاره‌ها اساساً برای تعیین فواصل با کهکشان‌ها و سرعت گسترش جهان مهم هستند. تقریباً همۀ آنها، یه جز چند تا از آنها، آن قدر دور هستند که نمی‌توان با دقتی که اکنون برای پولاریس فراهم شده، خواص فیزیکی بنیادیِ آنها را تعیین کرد.»

انجل گفت: «همیشه اینکه تکنولوژی یا دستگاه‌های جدیدی می‌توانند بحث‌های قدیمی را پایان دهند، هیجان‌انگیز است. متغیرهای قیفاووسی ستاره‌های بسیار مهم و اساسی برای شروع تحقیقات هستند و به ویژه پولاریس مدت زمان زیادی است که مورد توجه قرار گرفته است. تعیین فاصلۀ پولاریس و خواص ستاره‌ای آن با چنین دقتی، از منظر خود ستاره، هیجان‌انگیز است، اما همچنین نمونه‌ای عالی از چیزی که مطالعات بعدی می‌توانند از داده‌های فعلی (و آتیِ) گایا انتظار داشته باشند، است.»

ترجمه: زهرا جهانبانی // منبع: بیگ بنگ